روي به دريا نه و چون بگذري                      در طبرستان طربـــــستان طلب 
                                      مقصـد آمال به آمل شــناس                       يوسف گمگشته به گرگان طلب  (خاقاني شرواني)

شهرستان آمل كه در مركز استان شمالي مازندران واقع شده، از شمال به درياي خزر و شهرستان محمودآباد و از شرق و غرب به شهرستان هاي بابل و نور و از جنوب در منطقه لاريجان به كوهستان هاي البرز مركزي و تهران مرتبط است. در مركز اين شهرستان، شهر ديرسال و زيباي آمل جاي دارد كه رود خروشان و نشاط افزاي هراز از ميان آن مي گذرد.
آمل همه ي چشم اندازهاي ويژه ي مناطق شمالي كشور را يكجا در خود جمع دارد و مي توان به فاصله ي حداكثر بيست دقيقه از مركز شهر به رودخانه، دريا، شاليزار، جنگل و كوهستان رسيد. سازمان ايرانگردي و جهانگردي در كتاب راهنماي برنامه ريزي سفر در مازندران (صفحه 62-61) درباره ي جاذبه هاي گردشگري آمل چنين مي آورد: "آمل بيشترين جاذبه ي توريستي، طبيعي و آثار باستاني متعلق به دوران مختلف تاريخي را در خود جاي داده است... سالانه بيش از دوازده هزار توريست خارجي فقط براي صعود به قله ي دماوند (با5870 متر ارتفاع از سطح درياهاي آزاد) به لاريجان آمده و از مواهب طبيعي اطراف آن لذت مي برند."
قله ي افسانه اي دماوند، درياچه ي سد لار، پارك هاي جنگلي، آب هاي معدني گرم و سرد لاريجان، ييلاق هاي زيباي لاريجان و دره ي هراز از جمله پلور، اسك، نياك، نوا، اميري، گزانه، اليمستان، چلاو و سنگچال، قلعه ي ملك بهمن و آبشارهاي زيباي شاهاندشت، دريوك، تميره و...، غار گل زرد پلور، سنگ نبشته ي شكل شاه وانا، درياچه ي ساهون، بقاياي آتشكده هاي دوره ي ساساني، گوردخمه هاي پلمون، لارين چشمه سر، مقبره ي ميربزرگ، مقبره ي ميرحيدر آملي، گنبد ناصرالحق، بقعه ي شمس آل رسول، پل دوازده چشمه متعلق به دوران صفوي، پل معلق ساخته ي آلماني ها، بقاع متبركه ي امامزاده ابراهيم، امامزاده عبدالله- برادر امام رضا (ع) و... همگي در شمار ديدني هاي اين شهرستان اند.
شهر آمل از روزگاران كهن همواره شهري آباد و پر رونق بوده است. سيماي اين شهر باستاني، از لا به لاي هزاره هاي مه گرفته ي تمدن هاي پيش آريايي در فلات ايران رخ نموده و پيشينه ي تاريخي آن با افسانه ها و اساطير پرشكوه ايراني در هم آميخته است. نام آمل شانزده بار در شاهنامه ي سترگ فردوسي حكيم ياد شده است.
فريدون، پادشاه اسطوره اي كه اژدهاك ماردوش را درون چاهي در دماوندكوه آويخت، خود پرورش يافته ي دامان البرز بود و پژوهشگران، پايتخت او را حوالي آمل مي دانند و امروز نيز باشندگان لاريجان، دشت خرمي در پاي دماوند را تخت فريدون مي خوانند.
سال ها بعد، در عصر پادشاهي نواده ي وي، منوچهرشاه، سپاه توران از جيحون گذشت و سراسر شمال و شمال شرقي ايران را تصرف كرد، ولي به واسطه ي مقاومت دلاورانه ي ايرانيان، پشت دروازه هاي آمل زمين گير شد و به موجب پيمان صلحي، آرش كمانگير تيري از دماوندكوه در اطراف آمل تا فرارود در آسياي ميانه رها كرد و جان داد و مرزهاي ايران را باز تا آن سوي جيحون كران داد. با برافتادن شاهنشاهي ساساني، مردم اين ديار كه تا سال ها، در برابر تجاوز ستمكارانه ي تازيان دلاورانه ايستادگي كردند و از پذيرش سلطه ي آنان تن زدند، سرانجام با اخلاص تمام پذيراي تشيع شدند و با دعوت آزادانه و آگاهانه از نوادگان امام علي (ع)، كه آنان را نمايندگان پاك اسلام راستين مي دانستند، افتخار بزرگِ بنيانگذاري نخستين دولت شيعه ي جعفري در تاريخ اسلام را با نام علويان تبرستان از آن خود كردند.
آمل در قرن پنجم هجري، در عصر صدارت خواجه نظام الملك طوسي در دولت سلجوقيان، همپاي فرهنگ شهرهاي بزرگ آن روزگار جهان اسلام داراي مدرسه ي معتبر نظاميه شد. دو قرن پيش از آن محمد جريرتبري، مفسر قرآن و مورخ نامدار جهان اسلام از اين شهر برخاسته  بود.